با پایین آمدن سطح آب دریاچه اورمیه طی سالیان اخیرحیات جانوری در این دریاچه به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و شاهد نابودی برخی از این گونه های جانوری در حاشیه این دریاچه هستیم.
دریاچه اورمیه یک پارک طبیعی و اکوسیستم زیستی- جانوری منحصر به فرد با حداقل ۱۰۰جزیره کوچک و بزرگ است و کاهش بارندگی و خشکسالی های پیاپی طی سال های اخیر اکثر جزایر آن را به شوره زار تبدیل کرده و حیات انواع جانوران آبزی را نیز به خطر انداخته است.
به ادعای کارشناسان محیط زیست طی سال های اخیر به دلیل تشدید بحران دریاچه اورمیه از تخم گذاری پرندگان به ویژه فلامینگو در جزایر خبری نیست و از نظر آمار ۸۰ درصد جمعیت تخم گذار فلامینگوها در حال حاضر در جزایر اورمیه دیده نمی شوند.
انقراض بسیاری از آبزیان دریاچه اورمیه در طول ۴ سال گذشته
بیوک رئیسی، مدیر کل حفاظت محیط زیست آزربایجان شرقی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: به دلیل غلظت فوق اشباع و شوره زاره های دریاچه اورمیه، شرایط مناسبی برای تولید مثل آرتمیا فراهم نیست.
وی با تاکید بر اینکه آرتمیا مهم ترین حلقه غذایی اکوسیستم زیستی – جانوری است، افزود: با وجود کم شدن تولید آرتمیا، پرندگانی که غذای اصلی آن ها این نوع ماهی هستند به این منطقه مهاجرت نمی کنند وتنها در مصب رودخانه زرینه رود جمعت عبوری از باز خاکستری و دیگر پرندگان دیده می شود.
رئیسی افزود: در سرشماری های نیمه زمستانی در اکثر قسمت های این رودخانه پرنده ی آبزی مشاهده نشده است.
وی به انقراض بیشتر آبزیان در طول چهار سال گذشته در این دریاچه اشاره کرد وگفت: حداقل تراز ممکن برای زندگی این آبزی در سطح دریای آزاد حدود ۱۲۷۴٫۱است که این مقدار هم اکنون در حدود ۱۲۷۰ سانتی متر است که برای رسیدن به حداقل تراز ممکن برای زندگی جانوران، ۱۴ میلیارد مترمکعب آب لازم است که البته حق آب سالیانه این دریاچه حدود ۳٫۱ میلیارد متر مکعب است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان ادامه داد: می توان گفت اکوسیستم جانورانی در این دریاچه در بخش های مربوط به آزربایجان شرقی به طور کامل تخریب شده است و پستاندارانی مانند گوزن در حالت اضطراری زندگی می کنند.
وی افزود: به احتمال فراوان گونه برخی دیگر از جانوران مانند گوزن در کنار این دریاچه از بین برود و نتوان شرایط مناسب برای نگهداری این جانوران را تامین کرد.
نسل آرتمیا در رودخانه اورمیه هنوز از بین نرفته است
رئیسی در خصوص اهمیت احیای دوباره حیات جانوری در این دریاچه گفت:جانورانی مانند آرتمیا از لحاظ اقتصادی برای کشور حائز اهمیت هستند و توسعه پرورش و صادرات آن می تواند هزینه های مصرفی برای احیای این حیات جانوری را تامین کند.
وی افزود: با جود اینکه تولید مثل آرتمیا در این دریاچه روز به روز کمتر می شود ولی این جانوران هنوز زنده اند که البته اگر دوره خشک سالی در این دریاچه زیاد شود ، به احتمال زیاد این جانوران هم از بین بروند.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان ادامه داد: آرتمیا موجودی بسیار قوی است و قسمتی از آنها خود را با شرایط جدید سازگار کرده اند و زنده هستنداما متاسفانه هم اکنون شاهد کاهش تولید و تراکم آنها هستیم.
علی نیکویی فر، رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نیز پیش از این طی اظهاری از نابودی نسبی آرتمیا در این دریاچه خبر داده بود.
وی در این گفتگو اظهار داشت: تنها تخم‌های آرتمیا در لایه‌های زیرین دریاچه اورمیه باقی مانده که آنها نیز به علت این که در برابر سرما و شوری آب مقاوم هستند، دوام آورده‌اند.
نیکویی فر در خصوص علل نابودی این جانور گفت: آرتمیا از جلبک‌های تک سلولی تغذیه می‌کند که نسبت به شوری آب مقاوم نیستند وبه این ترتیب شوری بیش از حد آب دریا و از بین رفتن ذخایر غذایی عامل از بین رفتن آرتمیای این دریاچه است که نابودی این گونه جانوری سبب مهاجرت دائمی برخی گونه از پرندگان از این دریاچه شده است.
وی از پرورش مصنوعی آرتمیا در حاشیه دریاچه اورمیه، دشت فسنجور میاندوآب و برخی نواحی مرکزی، جنوبی و شرقی کشور خبر داد و گفت: متاسفانه پرورش این جاندار دریایی جوابگوی مصرف داخلی کشور نیست و آرتمیایی که از کشورهای دیگری مانند چین و ویتنام وارد ایران می شود، به صورت پودری بوده و امکان انتقال بیماری به آبزیان را به دنبال دارد
خطر انقراض کامل فلامینگوها در دریاچه اورمیه
باتهی شدن دریاچه اورمیه از آرتمیا و نرم تنان دیگر که غذای اصلی فلامینگوها محسوب می شود و همچنین نابودی زیستگاه این پرندگان ، فلامینگوها دیگر جایی در این دریاچه ندارند.
تا قبل از۱۰ سال پیش که هشدارها برای دریاچه اورمیه آغازشود به مدت ۴۰ سال،سالانه دوهزار تا سه هزار فلامینگوحلقه گذاری میشد اما اکنون با وجود این خشک سالی، دیگرفلامینگویی که در این دریاچه تخم گذاری کند، وجود ندارد.
باید گفت که قسمت عمده محل تخم گذاری فلامینگوها در دریاچه اورمیه بوده است که با این مشکلات عملا دیگر فلامینگویی در این دریاچه وجود نخواهد داشت که اگرچنین مشکلی ادامه یابد یا فلامینگوها باید مسیرخود را تغییردهند یا اینکه تعداد زیادی ازآنها کشته شوند.
افزایش شوری و پایین آمدن عمق آب، ازبین رفتن ذخیره غذایی و تخریب زیستگاه های پرندگان دردریاچه اورمیه سبب کاهش زادآوری و کاهش تعدادپرندگان در این ناحیه شده به طوری که اکنون ازصد هزار فلامینگو مهاجر سال های نه چندان دوربه سختی می توان نمونه ای را مشاهده کرد.
ورود ۱۲۰ میلیون متر معکب آب به دریاچه اورمیه
این در حالی است که مهرنگ دوستی رضایی، مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب منطقه ای آزربایجان غربی از افزایش ۲۵ سانتی متری ارتفاع آب دریاچه اورمیه به دنبال بارش برف و باران طی یکماه اخیر خبر می دهد.
وی افزود: در پی بارشهای خوب در فصل زراعی و به خصوص اواخر پاییز در حوضه دریاچه ارومیه تراز آبی دریاچه به ۱۲۷۰٫۸۵ سانتی متر ثبت شده که این میزان نسبت به تراز سطح آب در آبان ماه ۲۵ سانتی متر افزایش را نشان می دهد.
دوستی رضایی با بیان اینکه با این وجود سطح آب دریاچه نسبت به سال گذشته هنوز ۱۵ سانتی متر کاهش دارد، عنوان کرد: امیدواریم با تداوم بارندگی ها وهمراهی و مشارکت کشاورزان در اجرای طرح های احیای دریاچه شاهد بهبود وضعیت این تالاب بین المللی باشیم .
وی با اشاره به اجرای برنامه رها سازی آب از پشت سدهای حوضه دریاچه اورمیه در آزربایجان غربی، افزود: میزان آب ذخیره شده در پشت سدهای حوضه دریاچه ارومیه ۵۵۰ میلیون متر مکعب بوده که این میزان در مقایسه با سال گذشته ۱۱ درصد کاهش یافته و با آغاز طرح رهاسازی آب سدها بیش از ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب از طریق رودخانه ها وارد دریاچه شد.
احیای دوباره حیات زیستی در دریاچه اورمیه نیازمند عزم ملی
بنا بر تحقیقات انجام شده از ۱۷ سال پیش تا کنون نمودار تراز آب پارک ملی دریاچه اورمیه رو به پایین است و مطالعات مدیریت زیست بوم حوضه آبریز دریاچه اورمیه که با همکاری بانک جهانی به اتمام رسیده، نشان می‌دهد دریاچه اورمیه به عنوان دومین دریاچه شور جهان تا کمتر از ۲۰ سال آینده با بحران شدیدی مواجه خواهد شد.
با کاهش شش متری سطح آب دریاچه اورمیه در طول سالیان اخیر و آمار و ارقام ارائه شده به نظر می رسد تراز آبی این دریاچه با حالت استاندارد آن فاصله بسیار زیادی دارد و برای احیای دوباره زندگی جانوری در آن باید به فکر راه های جدید و کارا تری باشیم.
گزارش از فائزه زنجانی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر